Türkiye’de gündem OTPOR...
Herkes OTPOR’dan bahsediyor. Peki bu OTPOR nasıl bir örgüttür. Neler yapar? Kimlerle çalışır? Amacı nedir?
İşte tüm bu soruların cevabını okuyacaksınız bu yazıda...
Sıkılı yumruk amblemleriyle ün yapmış OTPOR-CANVAS örgütü dünyanın dört bir yanındaki kitleleri sosyal medya üzerinden örgütleyerek yönetimlerine karşı ayaklandırmasıyla tanınıyor.
Amaç hükümetleri devirmek.
Bunun içinde bazı cep kitapları ve broşürlerden oluşan reçeteleri var...
İlham kaynakları Gandhi, Martin Luther King ve bir Amerikalı akademisyen, şiddet karşıtı direnişin gurusu Gene Sharp’tı. Çok basit bir yöntem kullandılar. Mobil telefonlar, sloganlar, sokak mizahı. Sırları ise daha da basit bir yöntemdi. Birliktelik, planlama ve şiddet karşıtı disiplin. Bu üçünü birlikte kullanarak başarılı oldular.
Kendilerine Sırpça direniş anlamına gelen Otpor adını veren bu efsanevi aktivistler artık öğrenci değil. Aralarından bazıları (Srdja Popovic ve Slobodan Djinovic) CANVAS (Centre for Applied NonViolent Strategies) Şiddet Karşıtı Stratejiler Uygulama Merkezi’ni kurdular ve dünyanın dört bir yanındaki aktivistleri, diktatörleri nasıl devirecekleri konusunda eğitiyorlar.
Kendi internet sitelerinde yer alan haritaya göre 50’den fazla ülkede demokrasi yanlısı aktivistleri eğittikleri belirtiliyor. Bunların arasında Türkiye de bulunuyor... Gene Sharp’ın “Bir ihtilal başlatmak” isimli belgeseli hakkında bilgi veren internet sayfasında yer alan Devrim Ölçeği alt menüsündeki 2013 haritasında Türkiye işaretlenmiş vaziyette.
Bu arada Gene Sharp'ın yakınları “Bir Devrim Nasıl Başlatılır “adlı belgeselin linkini Taksim, İstanbul, gezi hashtagleriyle birlikte Twitter’e göndererek daha fazla insanın bu belgeseli izlemesini sağlıyor.
NOBEL'E 3 KEZ ADAY GÖSTERİLMİŞ
OTPOR bu ayaklanmaları gerçekleştirirken Massachusetts Dartmouth Üniversitesi Siyaset Bilimi dalının emekli profesörü 1928 doğumlu ve 2009, 2012 ve 2013’te 3 kez Nobel Barış Ödülüne aday gösterilen Gene Sharp’ın yazdığı “Diktatörlükten Demokrasiye” isimli kitabını esas alıyor.
OTPOR/CANVAS yayınlarında, Gene Sharp’ın yazdığı kitapta şiddet içermeyen 200’e yakın eylem tekniğine yer veriliyor. Bu teknikler arasında diktatörlere karşı toplum ayaklanmalarında yönetimin zayıf noktalarının belirlenmesi, hangi yöntemlerle direnişçilerin harekete geçirileceği, nerelerde hangi gerekçelerle bir araya gelinebileceği ya da hangi sembollerin kullanılacağı, hangi bankalardaki mevduatların çekileceğine varıncaya kadar bir çok konu yer alıyor...
Şu sıralar Türkçeye çevrilmekte olan kitapta yer alan 200 eylem tekniğinden bazıları şöyle....
Işık açıp kapama...Yere yazı yazma... Mizah dilinin kullanımı...Dua etme... Gazete ve dergilere ilan verme... Karikatürler... İmza kampanyaları... Sembolik sesler... Müzik ve konserler... Yürüyüşler... Grevler...Kitap okuma v.b...
Bu yöntemler 50’ye kadar yumuşak ve her eylemde kullanılabilecek türden ancak 50’den sonrası çok daha farklı...
Öğrenci boykotları... Evden çıkmama... Ortadan kaybolma... Ekonomik boykotlar..
Tüketici boykotları (bazı firmaların ürünlerini almamaya, kira ödememeye)
Uluslararası firmaların bazı ürünlerini kullanmama
Dükkanları kapatmaya zorlanma...
Uluslararası ticarete ambargo konmasını zorlama.
Çiftçiyi greve davet...
Cezaevlerinde ayaklanmaya davet...
Çalışmayı yavaşlamaya davet...
İstifaya davet.
Seçimleri boykota çağrı...
Memuriyet görevlerinden istifaya davet
Akademisyenleri istifaya davet
Güvenlik güçlerine desteğin engellenmesine davet
Sokak işaretleri ve tabelalarını kaldırmak
Halkı itaatkârsızlığa davet...
Sahte kimlik kullanmaya davet...
Yasalara uymamaya davet...
Diplomatik olayların geciktirilmesi ve iptalini sağlama
Uluslararası organizasyonlardan çekilme...
Uluslararası kuruluşlarda üyeliklerden çekilme
Uluslararası organizasyonlardan atılmayı sağlama...
Açlık grevleri... Oturma eylemi..
Şiddet içerikli olmayan taciz....
Şiddet içerikli olmayan işgal...
Kendini tutuklatma...
Havaalanı işgali... Yol kesme...
Durma...
Gerilla tiyatroları...
Alternatif sosyal kurumlar oluşturma... Alternatif iletişim sistemleri oluşturma...
Gizli ajanların kimliğini açığa çıkarma... İdari sistemi iş yükü ile boğma...
Teorisini Gene Sharp’ın yazdığı “Diktatörlükten Demokrasiye” isimli kitaba dayandıran OTPOR/CANVAS şiddet içerikli olmayan eylemlerin pratikte nasıl uygulanacağına dair hazırladıkları çeşitli cep kitapları ve broşürler bulunmakta.
Gündelik taktikler için stratejik yaklaşım adlı 186 sayfalık cep kitabında...
Dünyanın farklı ülkelerindeki deneyimlerinden elde ettikleri bilgiler bir araya getirilmiş ve örneklerle anlatılıyor...
İşte o örneklerden bazıları..:
- Var olan iktidarı destekleyen güçlerden en zayıf olanının tespiti... (medya-iş hayatı-dini organizasyon-eğitim sistemi- memurlar-yargı-polis-asker)
- Kim nerede ne zaman ne yapacak neden yapacak organizesi...(Yetenekler ve planlama)
- Hedefli iletişim: Hedef kitle kimler, mesaj nedir ve her şeyden önemlisi bu mesajı dünya bilmeli ve bu mesajla ikilem yaratılmalı. Bu ikilemden nasıl yararlanılabilir üzerinde yoğunlaşmalı...
- Büyük hedef seçimlere kadar eylemi sürdürmek...
- Strateji; Genç kitleleri harekete geçirmek, geniş topluluklara, sivil toplum örgütleri ve muhalefetle bir araya gelerek bir sembolle iletişim kurarak sürekli aktif kalmak.
- Düşük masraflı ama ses getirecek eylemler yapmak.
- Sokak tiyatroları, öğrenci boykotları, rejimin propaganda amaçlı kullandığı medyayı boykot etme...
- Bütün bunlar eylemler sırasında değil çok önceden planlanmalı.
-Medya sansürünün ne zaman dillendirileceği, hangi televizyon kanalının önünde protesto yapılacağı, kamera karşısında kimin ne zaman konuşacağı dahi planlanmalı...
Eyleme destek verecek sanatçıların, ünlülerin nasıl koordine edileceği ve kilit kişilerin telefonları, e-posta adresleri, taşımacılık şirketlerinin iletişim adresleri hep toplanmış ve hazırda tutulmalı.
- Bir resim bin söze bedeldir fotoğrafları kullanın...
- Grubun içine sızan muhbirlere dikkat edin.
- Telefonlar mutlaka dinlenir Nasıl konuşacağınızı belirleyin...
- Polis korkusunu yenebilmek için, polisi görmeyeceğiniz duymayacağınız teknikler geliştirin. Büyük pankartlar, bayraklar hazırlayın, müzik yapın, ses çıkarın. Mutlaka mizahı kullanın.
- Göz yaşartıcı bombalara tutuklamalara ve polis şiddetine karşı şehrin ara sokaklarına dağıl yeniden toplan...
- Kitlesel tutuklamaya yol açmayacak şekilde konserler düzenle. Böylelikle uluslararası medyanın ve toplumun dikkatini çekersin...
- Şiddet ve sabotaj eylemleri demokratik toplumlarda bile güvenlik güçlerinin orantısız güç kullanmalarına yol açar. Bu nedenle çok tehlikelidir. Şiddet gösterme...
- Eylem yap, yeni taraftar kazan ve eğit...
- İletişim için çekirdek gruplar belirle. Her görev için farklı küçük özel becerileri olan kişileri organize et.
- Yeni katılımcıların eklenmesi için var olan katılımcılardan yeni katılımcı getirmesini sağla. Gelen kişilerin de yeteneklerini tespit et. O yeteneğe göre değerlendir.
- Doğrudan şiddet göstermesen bile bir takım şeyleri binaları ve eşyaların tahrip edilmesi ve sabotajlar yönetimin hareketi bastırmasına yasal işlem yapmasına haklı dayanak oluşturur. Ayrıca bu olaylarda saldırganların yakalanması halinde şiddet görüntüleri ortaya çıkar ve beklenmedik yaralanmalar meydana gelir. Geniş kitleler seni desteklemekten vazgeçer. Dikkat Et! Çünkü mala zarar veren bir grupla bir arada anılmak istemezler. Şiddet içerikli olmayan davan ile şiddeti birbirine karıştırma. Hiçbir zaman şiddet içerikli bir mesaj yazma.
- Dünya sembolik eylemlerle değişmez. (Işık yakma-söndürme, polise çiçek verme, kitap okuma, gürültü çıkarma) Çok etkili olabilirler bazen riskli de olabilirler. Ama bazı grupların arasında bazı şeylerin tartışılmasını sağlamak açısından önemlidir. Bu sembolik eylemler daha hedefli daha yıkıcı ve potansiyel olarak daha yüksek riskli eylemler için alt yapı oluşturabilir.
- Güç ve kontrole itaatsizlik eylemleri yap. Bu çok büyük kitlelere ulaşırsa bu yöntemin çok büyük etkisi olabilir.
- Sistemin işlemesini zorlaştıracak eylemler yap. Bunların riski çok yüksek olabilir. Bu hareketin otoritesine zarar verebilir. Yönetim sert cevap verebilir. Eğer harekete katılım az ise ancak çok iyi eğitimli eylemcilerin varsa işgal, yol kesme, oturma, itaatsizlik, tutuklanmaya teşvik gibi yüksek riskli direnişe kalkışabilirsin.
- Hareketinin hedeflerine direnişlerinin yeteneği ve deneyim seviyesine ayrıca yönetimin vereceği cevabın baskı ve şiddet derecesi olasılığına göre bu şiddet içerikli olmayan eylemler arasından seçim yap.
- Farklı kategorilerden ülkenin ya da bir bölgenin farklı yerlerinde bu farklı kategorilerdeki eylemler aynı anda ya da ardışık olarak başvurulabilir. Böylelikle sürekli ve giderek artan bir baskı oluşturulabilir.
- Seçtiğin yönetimi uygulamak için kimleri kullanacağı belirle.
- Hangi grup ya da grupların bu eylemi uygulayacak yeterli sayıda ve eğitimli üyesi var tespit et.
- Risk alacak kişileri belirle.
- Bu yöntemleri tesadüfi olarak seçme. En küçük eylem için dahi çok küçük protesto eylemi olsun isterse çok yüksek riskte bir isyan girişimi olsun hedefin açıkça belirlenmiş olmalı ve bu seçimi stratejik nedenini belirlemiş olmalısın. Örneğin hükümete destek olan bir kurumu hedef alıyorsan...
- Bu kurumu yıpratmak için...
- Bu kuruma hammadde temin eden maden ocaklarından tutunda bu kurumda çalışan işçiden finans sağlayan bankaya, kurumun ürettiği malı taşıyan şirketten bu malı satın alan tüketiciye kadar herkes hedef kitle olabilir. Hedefin senin hareketine en kolay cevap alabileceğin topluluğu içeren grup olmalıdır.
- Küçük zaferler kazan ve bunu kutlamayı unutma...
- Baskıyla karşılaşıldığında şiddet dışı hareket, şiddet dışı disiplinini muhafaza ettiği sürece baskı yapanların davranışını yasa dışı hale getirir.
- Bu cümleden yola çıkan CANVAS metodu pek çok şiddet karşıtı eylemde yönetimin sivillere ve aktivistlere şiddet gösterdiğini bunun sonucunda saygınlığını ve giderek medyada ve diğer enformasyon kanallarında bu görüntülerin yayılması yüzünden desteğini kaybettiğini unutma...
- Her platformda barışçıl mesajlar ver...
Kısacası gelişmiş ülkelerde zor, gelişmekte olan ülkelerde mümkün, az gelişmiş ülkelerde ise kesin bir reçete sunuyor Gene Sharp ve CANVAS örgütü.
Yukarıda Türkiye’yi bir kaç gündür meşgul eden örgütün stratejilerinden bir bölümünü yayınladım. Hangileri “GEZİ PARKI” eylemlerinde hayata geçti ya da geçmedi okuyucunun değerlendirmesine kalmış.
Ama hükümet eylemlerde uluslararası bir müdahalenin söz konusu olduğunu düşünüyorsa, bu eylemlerle Sırp örgütünün ve kollarının dayanışmasını ortaya çıkarmak zorunda. Eğer bu ilişki ispatlanırsa hükümeti devirme amacı taşımayan samimi eylemcilerin ayrışması sağlanabilir.
Son söz; gelişmeler gösteriyor ki, bu işten kazanan kimse olmayacak. Ama koskoca bir ülke çok şey kaybedecek...
15 Haziran 2013 16:30 Cumartesi
http://www.khaber.com.tr/yazar-yazisi/huseyin-ekinci/otporcanvas-ve-gene-sharp-2648.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder